TABA thực hiện dự án Dân chủ cơ sở tại xã Hiền Lương-Đà Bắc.

Được sự tài trợ của tổ chức Care Quốc Tế tại Việt Nam, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc đã thực hiện dự án "Hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số vùng tái định cư thủy điện sông Đà tăng quyền tham gia vào tiến trình hoạch định và triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội tại địa phương". Dự án được thực hiện trong 1 năm từ tháng 11/2013 đến tháng 10/2014 tại Huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình.

Đà Bắc là 1 trong 2 huyện vùng cao nghèo nhất tại tỉnh miền núi Hòa Bình. Đây là nơi sinh sống chủ yếu của nhóm đồng bào dân tộc thiểu số Tày, Mường, Dao đã di cư nhường chỗ xây dựng thủy điện Hòa Bình từ những năm 1979 của thế kỷ XX. Trải qua hơn 30 năm di dân, các nhóm người dân tộc thiểu số tại đây vẫn đang phải đối mặt với những thách thức và khó khăn. Để giúp giảm nghèo cho các nhóm đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn huyện, ngoài các hoạt động từ thiện, tài trợ trực tiếp, cần tăng cường sự tham gia trực tiếp của người dân và các tổ chức hội vào tiến trình hoạch định và triển khai kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội địa phương.

Để thực hiện mục đích "tăng quyền tham gia vào tiếng trình hoạch định và triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội tại địa phương" cho người dân và chính quyền xã Hiền Lương, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc đã vạch ra những mục tiêu cụ thể:

-  Tuyên truyền nâng cao nhận thức về pháp lệnh dân chủ cơ sở và đào tạo các kỹ năng (giám sát, đóng góp ý kiến, ra quyết định…) cho các tổ chức hội và người dân xã Hiền Lương, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình.

- Tạo cơ hội giúp dân thực hiện quyền "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra" và hỗ trợ chính quyền xã Hiền Lương thực hiện trách nhiệm giải trình, tăng tính minh bạch trong tiến trình quản lý và triển khai các kế hoạch, dự án kinh tế xã hội thông qua tổ chức đối thoại chính sách.

-  Đóng góp ý kiến, xây dựng kiến nghị gửi tới UBND huyện Đà Bắc, UBND tỉnh Hòa Bình, nhân rộng mô hình trên toàn huyện.

Để đạt được các mục tiêu trên, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc - TABA đã phối hợp với UBND huyện Đà Bắc thực hiện các hoạt động chính như sau:

- Đầu tiên, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc thực hiện hàng loạt các các hoạt động nâng cao nhận thức về quyền dân chủ cơ sở cho người dân và chính quyền xã Hiền Lương: khảo sát địa bàn, tuyên truyền phổ biến tài liệu, tập huấn cho cán bộ xã, các tổ chức xã hội của xã và người dân.

- Tiếp theo, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc phối hợp với UBND xã Hiền Lương tổ chức các cuộc họp dân và các cuộc đối thoại chính sách để người dân có cơ hội đóng góp ý kiến, tham gia trực tiếp vào quá trình thực thi kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương mình.

- Cuối cùng, Trung tâm Hợp tác Phát triển Tây Bắc tổng kết dự án và tổng hợp kiến nghị thành các bộ tài liệu như báo cáo, sách hướng dẫn, mô hình... làm cơ sở để UBND huyện Đà Bắc áp dụng và nhân rộng mô hình cho toàn huyện.

Dự án Casi đã đạt được những kết quả đáng mừng, tạo được nhiều thay đổi tích cực trong xây dựng chính quyền dân chủ ở xã Hiền Lương - huyện Đà Bắc - tỉnh Hòa Bình; đồng thời góp phần tạo đà cho sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương:

- Hơn 80% người dân xã Hiền Lương và các Tổ chức hội, Ban giám sát dự án xã Hiền Lương được nâng cao năng lực thực hiện quyền dân chủ cơ sở và tham gia vào tiến trình ra quyết định, triển khai các hoạt động phát triển kinh tế địa phương.

- Tạo được các cơ hội thực tiễn giúp: người dân tham gia vào tiến trình ra quyết định và triển khai các dự án xóa đói giảm nghèo tại địa bàn xã năm 2013 -2014; UBND xã Hiền Lương công khai các thông tin và lắng nghe ý kiến từ phía người dân về kế hoạch, tiến trình thực hiện các dự án xóa đói giảm nghèo của xã năm 2013 -2014.

- Mô hình hóa hoạt động dự án, hệ thống tài liệu dự án gửi kiến nghị về tính hiệu quả của dự án tới chính quyền địa phương nhằm nhân rộng mô hình dự án.

TABA vô cùng vui mừng vì dự án đã nhận được sự ủng hộ và chung tay của các tổ chức, đơn vị và cá nhân. Tuy chưa thể giải quyết hết được hết mọi khó khăn của xã Hiền Lương nhưng chúng tôi tin rằng, với tiền đề này, bà con nhân dân và chính quyền đã tìm được tiếng nói chung và có trong tay những kiến thức và kỹ năng cần thiết cho công cuộc xây dựng và phát triển địa phương mình.

Trong 1 năm thực hiện dự án, TABA đã thực hiện 3 giai đoạn với các nhóm hoạt động cụ thể như sau:

Giai đoạn 1: Nâng cao nhận thức về dân chủ cơ sở: Giúp người dân hiểu rõ về quyền và trách nhiệm của mình đối với việc hoạch định và thực hiện đồng thời giúp chính quyền xã nâng cao năng lực quản lý, điều hành theo tinh thần dân chủ, khai thác được sức mạnh đoàn kết của nhân dân.

- Hoạt động 1: Khảo sát địa bàn dự án về thực hiện dân chủ cơ sở và sự tham gia của người dân trong tiến trình xây dựng triển khai kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.

-  Hoạt động 2: Chuyển giao và in ấn tài liệu dự án.

Các tài liệu gồm: Quy trình thực hiện dân chủ cơ sở ở xã, phường; Kỹ năng giám sát dự án xây dựng cơ sở hạ tầng; Kỹ năng giám sát dự án hỗ trợ phát triển sản xuất tại địa phương; Quy trình cộng đồng đánh giá dịch vụ công của chính quyền cơ sở; Quy trình đối thoại với cộng đồng về thực hiện các chương trình kinh tế - xã hội.

- Hoạt động 3: Tập huấn nâng cao năng lực cho các tổ chức hội, ban giám sát xã.

+ Tổ chức 8 buổi tập huấn, giúp 28 cán bộ đến từ các Tổ chức Hội (hội nông dân, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, đoàn thanh niên) và Ban giám sát dự án xã Hiền Lương được đào tạo, nâng cao kỹ năng thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở ở xã, phường.  

+ Tổ chức 21 lớp học kỹ năng giám sát dự án; quy trình thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở…do cộng đồng chủ động tổ chức dưới sự hỗ trợ kinh phí, kỹ thuật từ dự án. Cung cấp kiến thức, kỹ năng cho 420 người dân trên 7 xóm thuộc xã Hiền Lương.

- Hoạt động 4: Hỗ trợ cộng đồng tự tổ chức các buổi tập huấn nâng cao năng lực tham gia vào tiến trình hoạch định và triển khai kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội xã.

Dự án đã dành 01 khoản ngân sách là 2.000.000 đồng/1 buổi tập huấn để hỗ trợ các trưởng xóm phối hợp với các cán bộ thuộc Hội phụ nữ và Ban giám sát dự án (đã tham gia lớp đào tạo cán bộ nguồn) để tổ chức các buổi tập huấn, truyền đạt lại kiến thức đã được học tới người dân.

Giai đoạn 2: Thực hiện các hoạt động thực tế áp dụng kiến thức dân chủ cơ sở vào xã Hiền Lương: tổ chức đối thoại chính sách, lấy ý kiến đóng góp để xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2013-2014 của xã:

- Hoạt động 1: Họp dân lấy ý kiến đóng góp xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội xã Hiền Lương.

Tổ chức 02 cuộc họp lấy ý kiến của dân về chủ đề đối thoại và hướng dẫn cách tham gia, tổ chức đối thoại trước mỗi cuộc đối thoại chính sách. (Người dân được tham gia giám sát)

- Hoạt động 2: Tổ chức đối thoại chính sách.

+ Tổ chức 02 cuộc đối thoại chính sách nhằm công khai minh bạch thông tin về tiến trình, kết quả triển khai kế hoạch phát triên kinh tế, xã hội xã Hiền Lương năm 2013.

- Tổ chức 01 cuộc họp giữa đại diện dân và chính quyền địa phương nhằm đóng góp ý kiến, bàn luận về việc xây dựng kế hoạch triển khai chương trình phát triển kinh tế, xã hội xã Hiền Lương năm 2014-2015. (Người dân được tham gia xây dựng kế hoạch) 

- Hoạt động 3: Khảo sát và đánh giá những thay đổi trước – sau khi thực hiện dự án đối với cộng đồng dân cư xã Hiền Lương huyện Đà Bắc.

Giai đoạn 3: Tổng kết dự án - Tài liệu hóa kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm - Mô hình hóa dự án để nhân rộng toàn huyện Đà Bắc:

- Tổ chức 01 hội thảo giới thiệu mô hình dự án tới UBND huyện Đà Bắc, UBND tỉnh Hòa Bình, các đơn vị báo chí trong toàn tỉnh Hòa Bình.

- Tập hợp 01 bộ tài liệu gồm 4 loại sách hướng dẫn kỹ năng từ dự án gửi tới chính quyền địa phương. In 400 cuốn sách hướng dẫn kỹ năng tham gia vào các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.

-  Hệ thống hóa các hoạt động dự án thành 01 mô hình, gửi tới chính quyền địa phương làm căn cứ cho những kiến nghị của dự án.

Sau 1 năm thực hiện, Dự án Casi đã đạt được những kết quả đáng mừng, tạo được nhiều thay đổi tích cực trong xây dựng chính quyền dân chủ ở xã Hiền Lương - huyện Đà Bắc - tỉnh Hòa Bình; đồng thời góp phần tạo đà cho sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương.