VƯỜN CAM NHÀ KHẢI
- Tên sản phẩm: Cạm Khăm.
- Tên thương hiệu/địa phương: Vườn cam nhà Khải
- Ý nghĩa Cạm Khăm: Cạm Khăm là quả cam vàng. Từ “Khăm” trong tiếng Thái mang nghĩa là một cục vàng quý giá. Khi phiên âm sang tiếng Việt, Cam vàng, vừa có ý chỉ quả cam màu vàng, đặc trưng của loại cam Cao Phong. Vừa có ý chỉ, đây là một thứ quả quý giá của đất và con người ở Vân Hồ.
Vườn cam nhà Khải – Cạm Khăm (Cam Vàng)
10 năm trước, trên 3ha đất đồi trọc của xã Vân Hồ, tỉnh Sơn La, anh Khải bắt đầu gieo trồng từng gốc cam của gia đình. Thời gian đầu quả thực rất gian nan. Anh trồng các cây họ đậu và để cỏ mọc tự nhiên nhằm tạo mùn cho đất, tuy nhiên, vườn cam vẫn không tránh khỏi sâu bệnh. Giống như bao nông dân khác trong vùng, để tránh sâu bệnh cho cây cam, bên cạnh các giải pháp tạo mùn dựa vào cây cỏ tự nhiên, anh phải sử dụng rất nhiều thuốc trừ sâu. Phun nhiều đến mức, anh ngại không muốn ra vườn.
Năm 2019, sau khi tham gia khóa tập huấn về nông nghiệp hữu cơ do UBND huyện tổ chức, anh Khải tiếp cận được những kiến thức mới về canh tác hữu cơ. Từ đó, anh quyết tâm từ bỏ hẳn hóa chất. Những ngày đầu tiên là thử thách lớn: sâu đục thân kéo dài suốt sáu tháng. Không nản lòng, anh kiên trì phun chế phẩm tự làm từ gừng, tỏi, ớt. Khi phương pháp phun bên ngoài không đủ, anh sáng tạo cách tiêm trực tiếp vào thân cây, kiên nhẫn chờ sâu chui ra để xử lý tiếp. Cuộc chiến ấy kéo dài tháng này qua tháng khác, nhưng cuối cùng, khu vườn đã khỏe mạnh trở lại.
Chuyển sang canh tác hữu cơ, cây cam không còn bóng bẩy như trước, nhưng lá cứng cáp, cây chắc khỏe, sức đề kháng tốt hơn hẳn. Anh chỉ cần phun chế phẩm tự nhiên 20 ngày một lần, kết hợp với phân hữu cơ từ cá, tôm và các vi sinh vật được nuôi dưỡng trong đất. Qua năm tháng, những trái cam không còn dấu hiệu sâu bệnh, đất và cây đều được hồi sinh.
Ngày nay, đồi cam của anh đã xanh tươi, những gốc cam chĩu quả vàng óng. Người Thái bản địa gọi những quả cam ấy là Cạm Khăm, cục vàng của đất, quý như chính mồ hôi, bàn tay và tâm huyết của người nông dân. Tên gọi ấy vừa là màu sắc của quả, vừa là giá trị tinh thần mà anh Khải gửi gắm vào từng trái cam.
“Vườn cam nhà Khải” là một thành viên của PGS Vân Hồ, nơi những nông dân canh tác theo tiêu chuẩn hữu cơ cùng nhau chia sẻ tri thức, giám sát lẫn nhau và bảo vệ đất đai. Là một thành viên PGS, vườn cam của anh không chỉ cho trái ngon mà còn là minh chứng sống động cho cách canh tác bền vững: tôn trọng đất, bảo vệ môi trường và giữ gìn giá trị truyền thống của cộng đồng.
Mỗi trái cam Cạm Khăm trên bàn tay người tiêu dùng không chỉ là một món quà từ đất, mà còn là câu chuyện về một người nông dân cần mẫn, sáng tạo và gắn bó với mảnh đất Vân Hồ. Từ đồi trọc hoang hóa, đến vườn cam trĩu quả, Cạm Khăm là trái vàng của đất, của bàn tay và tấm lòng người trồng.
